What are carbohydrates ? కార్బోహైడ్రేట్లు అంటే ఏమిటి ? | General Science Gk in Telugu

What are carbohydrates ? కార్బోహైడ్రేట్లు అంటే ఏమిటి ? | General Science Gk in Telugu | Gk in Telugu  

     Gk in Telugu ప్రత్యేకంగా పోటీపరీక్షలు మరియు జనరల్‌ నాలెడ్జ్‌ కొరకు రూపొందించబడినవి. Gk  Banking (IBPS Clerk, PO, SO, RRB, Executive Officer), Railway, TSPSC, Groups, Power, Postal, Police, Army, Teacher, Lecturer, Gurukulam, Health, SSC CGL, Centran Investigation Agencies etc.. వంటి కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిర్వహించే  అన్ని రకాల పోటీ పరీక్షలు మరియు జనరల్ నాలేడ్జ్  కొరకు ప్రత్యేకంగా రూపొందించబడినవి. మేము విభాగాల వారీగా అందించే General Knowledge పోటీపరీక్షలలో ఎక్కువ స్కోర్‌ సాధించడానికి ఉపయోగపడుతుంది.  

కార్బోహైడ్రేట్లు – శక్తి అందించే ముఖ్యమైన ఆహార పదార్థాలు

మన శరీరానికి తక్షణ శక్తిని అందించే ప్రధాన పదార్థం కార్బోహైడ్రేట్లు (Carbohydrates). ఇవి జీవరసాయన పదార్థాలలో ముఖ్యమైనవి. రోజువారీ ఆహారంలో వీటికి ప్రాధాన్యం ఎంతో ఉంది. అన్నం, గోధుమలు, పండ్లు, కూరగాయలు, తేనె వంటి పదార్థాలలో ఇవి విస్తారంగా లభిస్తాయి.

కార్బోహైడ్రేట్లు ప్రధానంగా రెండు రకాలుగా ఉంటాయి –

1. మోనోశాకరైడ్లు (Monosaccharides) – సరళ చక్కెరలు

2. డైశాకరైడ్లు (Disaccharides) – రెండు సరళ చక్కెరలతో ఏర్పడిన సమ్మేళనాలు

ఇప్పుడు మనం ప్రధానమైన ఐదు కార్బోహైడ్రేట్లను – ఫ్రక్టోజ్‌, సుక్రోజ్‌, లాక్టోజ్‌, మాల్టోజ్‌, గాలక్టోజ్‌ – వాటి గుణాలు, ఉపయోగాలు మరియు శరీరంలో వాటి ప్రాముఖ్యత తెలుసుకుందాం.

ఫ్రక్టోజ్‌ (Fructose) 

ఫ్రక్టోజ్‌ ఒక మోనోశాకరైడ్‌, అంటే సరళ చక్కెర. ఇది అత్యంత తీపి రుచిని కలిగిన చక్కెరలలో ఒకటి. పండ్లు, తేనె, కూరగాయల్లో సహజంగా లభిస్తుంది కాబట్టి దీన్ని “పండ్ల చక్కెర” అని పిలుస్తారు.

రసాయన ఫార్ములా: C₆H₁₂O₆
ఇది గ్లూకోజ్‌కు ఐసోమర్‌, అంటే రసాయన ఫార్ములా ఒకటే కానీ నిర్మాణం వేరు. ఫ్రక్టోజ్‌ నీటిలో సులభంగా కరుగుతుంది, రంగులేని స్ఫటిక పదార్థం.

ప్రధాన లక్షణాలు:

• గ్లూకోజ్‌ కంటే ఎక్కువ తీపి ఉంటుంది.
• శరీరానికి తక్షణ శక్తిని అందిస్తుంది.
• పానీయాలు, ఐస్‌క్రీంలు, బేకరీ పదార్థాల్లో తీపికారకంగా ఉపయోగిస్తారు.
• హై ఫ్రక్టోజ్ కార్న్ సిరప్‌ రూపంలో సాఫ్ట్ డ్రింక్స్‌, ప్రాసెస్డ్ ఫుడ్స్‌లో విస్తృతంగా వాడుతారు.
• శరీరంలో ఫ్రక్టోజ్‌ గ్లూకోజ్‌ లేదా గ్లైకోజెన్‌గా మారి శక్తిని ఉత్పత్తి చేస్తుంది.

 సుక్రోజ్‌ (Sucrose) 

సుక్రోజ్‌ ఒక డైశాకరైడ్‌ చక్కెర, ఇది రెండు మోనోశాకరైడ్‌లైన గ్లూకోజ్‌, ఫ్రక్టోజ్‌ అణువులతో ఏర్పడుతుంది.

రసాయన ఫార్ములా: C₁₂H₂₂O₁₁

ఇది తెల్లటి స్ఫటిక పదార్థం, నీటిలో సులభంగా కరుగుతుంది మరియు అధిక తీపి రుచిని ఇస్తుంది. సుక్రోజ్‌ ప్రధానంగా చెరకు మరియు బీట్‌రూట్‌ లో లభిస్తుంది.

ప్రధాన ఉపయోగాలు:

•  సుక్రోజ్‌ను టేబుల్ షుగర్‌ లేదా చెరకు చక్కెర అంటారు.
• ఆమ్లాల ప్రభావంతో ఇది గ్లూకోజ్‌, ఫ్రక్టోజ్‌గా విడిపోయే ప్రక్రియను “ఇన్వర్ట్ షుగర్” అంటారు.
• ఆహార పరిశ్రమలో ఇది రుచిని, నిల్వను, ఆకర్షణను పెంచడానికి ఉపయోగిస్తారు.
• పానీయాలు, మిఠాయిలు, జామ్‌, జెల్లీ, బేకరీ ఉత్పత్తులు, ఐస్‌క్రీంలలో ప్రధానంగా ఉపయోగిస్తారు.
• కొన్ని ఔషధాల్లో సుక్రోజ్‌ను బేస్‌ పదార్థంగా ఉపయోగిస్తారు.

లాక్టోజ్‌ (Lactose)

లాక్టోజ్‌ ఒక డైశాకరైడ్‌, ఇది రెండు మోనోశాకరైడ్‌లైన గ్లూకోజ్‌, గాలక్టోజ్‌ అణువులతో ఏర్పడుతుంది.

రసాయన ఫార్ములా: C₁₂H₂₂O₁₁

ఇది ప్రధానంగా పాలలో ఉండే కార్బోహైడ్రేట్‌, అందుకే దీన్ని “పాల చక్కెర” అంటారు. లాక్టోజ్‌ రంగులేని స్ఫటిక పదార్థం, నీటిలో కరుగుతుంది కానీ సుక్రోజ్‌ కంటే తీపి తక్కువ.

ప్రధాన లక్షణాలు మరియు ప్రాముఖ్యత:

•  లాక్టేజ్‌ (Lactase) అనే ఎంజైమ్‌ సాయంతో ఇది గ్లూకోజ్‌, గాలక్టోజ్‌గా జీర్ణమవుతుంది.
• శిశువుల ఎదుగుదలకు, శక్తి ఉత్పత్తికి అవసరం.
• బేబీ ఫార్ములా, పాల ఉత్పత్తుల్లో ప్రధాన భాగం.
• ఔషధాలలో బైండింగ్ ఏజెంట్‌ గా వాడుతారు.

లాక్టోజ్ అసహనీయత (Lactose Intolerance):
కొంతమందిలో లాక్టేజ్ ఎంజైమ్ లోపం వల్ల లాక్టోజ్‌ జీర్ణం కావడం కష్టమవుతుంది. దీని వల్ల కడుపు ఉబ్బరం, విరేచనాలు, వాంతులు వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.

మాల్టోజ్‌ (Maltose)

మాల్టోజ్‌ ఒక డైశాకరైడ్‌, ఇది రెండు గ్లూకోజ్‌ అణువులు కలిసి ఏర్పడుతుంది.

రసాయన ఫార్ములా: C₁₂H₂₂O₁₁

ఇది తేలికైన తీపి రుచి కలిగిన చక్కెర. నీటిలో సులభంగా కరుగుతుంది.

ఉపయోగాలు మరియు ప్రాముఖ్యత:

•  ఆమ్లాలు లేదా మాల్టేజ్‌ ఎంజైమ్‌ ప్రభావంతో ఇది రెండు గ్లూకోజ్‌లుగా విడిపోతుంది.
• బీరు, మాల్టెడ్ డ్రింక్స్, బేకరీ ఉత్పత్తులు, బేబీ ఫుడ్, ఎనర్జీ సప్లిమెంట్స్‌ తయారీలో ప్రధానంగా వాడుతారు.
• జీర్ణక్రియలో స్టార్చ్‌ (పిండి పదార్థం) మొదట మాల్టోజ్‌గా, తరువాత గ్లూకోజ్‌గా మారుతుంది.

గాలక్టోజ్‌ (Galactose)

గాలక్టోజ్‌ ఒక మోనోశాకరైడ్‌, దీని రసాయన ఫార్ములా కూడా C₆H₁₂O₆. ఇది గ్లూకోజ్‌కు ఐసోమర్‌ అయినా తీపి తక్కువగా ఉంటుంది.

లభించే వనరులు:
పాల ఉత్పత్తులు, అవకాడో, కొన్ని దుంపల్లో సహజంగా లభిస్తుంది.

ప్రాముఖ్యత:

•  శరీరంలో ఇది గ్లూకోజ్‌గా మారి శక్తినిస్తుంది.
• శిశువుల మెదడు, నాడీ వ్యవస్థ అభివృద్ధికి అవసరమైనది కాబట్టి దీన్ని “మెదడు చక్కెర” అంటారు.
• గాలక్టోసిమియా (Galactosemia) అనే అరుదైన వ్యాధి గలవారిలో గాలక్టోజ్‌ జీర్ణం కాకపోవడం వల్ల కాలేయం, రక్త సంబంధ సమస్యలు వస్తాయి.
• ఈ వ్యాధిని గాలక్టోజ్ పరీక్ష ద్వారా నిర్ధారిస్తారు.

Previous

Next